ArtNET DMX512 Nedir?

ArtNET DMX512 Nedir? Sorusunun cevabını alabilmek için öncelikle bazı terimleri öğrenmemiz gerekmektedir. Aydınlatma kontrol uygulamalarında sıklıkla kullanılan DMX512 protokolü toplamda 512 adet kanala sahiptir. Her kanal 8 bitlik (256) bir değer taşır. Bu değerler armatür üzerinde bulunan LED’lerin parlaklıklarını kontrol etmeye yaramaktadır. Bu değer 255 ise; bağlı bulunan LED’ler tam parlaklıkta, 128 ise yarım parlaklıkta, 0 ise de LED’ler yanmamaktadır.

RGB bir armatür için her farklı renk bir kanalı işgal edeceği için standart bir DMX512 protokolü ile toplamda 512/3≈170 adet armatür kontrol edilebilmektedir. Bu değer RGBW armatürler için ise 128 olmaktadır.
DMX512 sistemlerinde her 512 kanallık sete evren (universe) adı verilmektedir.

Yıllar içinde gelişen teknoloji ile birlikte daha büyük yapıların inşa edilmesi,cephe aydınlatma ihtiyaçlarını da artırmıştır. Binalarda kullanılan armatür adetlerindeki artışlar sonucunda DMX512 prokolü tek başına yetersiz kalmaya başlamış ve ArtNET protokolü ortaya çıkmıştır.

ArtNET DMX512 protokolü kısaca, DMX512 veya RDM protokolü için gerekli veri paketlerinin ethernet ağı üzerinden dağıtımını yapan bir veri iletim protokolüdür.

ArtNET I

ArtNET protokolü ilk olarak 1998 yılında, ArtNET 1 ismi ile yazılmıştır. Protokolün bu ilk halinde DMX512 verileri “Broadcast” yöntemi ile uç birimlere gönderilmekteydi. Bu yöntem ile ağ üzerindeki tüm IP’lere DMX512 paketleri gönderilmektedir. Bu yöntem sadece 10BaseT Ethernet ağları için uygun olmaktaydı. Bu da kabaca 10 evrene karşılık gelmektedir. Ancak Cephe Aydınlatmalarında RGB armatürlerin kullanım adetlerinin artması ile bu yöntem problemler oluşturmaya başlamıştır.

ArtNET II

Problemin çözümü için 2006 yılında ArtNET 2 geliştirilmiştir. Cihazların ilk açılış anında ArtNET 2 protokolü aynen ArtNET 1 protokolü gibi DMX512 paketlerini “Broadcast” yöntemi ile göndermekteydi. Ancak ArtNET 2 de yapılan en büyük değişiklik ile cihazlar açılış anında yapmış oldukları “broadcast” ile ağ üzerinde hangi IP’lerin bulunduğunu çözmekte ve devamındaki paketleri sadece ilgili IP’lere “unicast” yöntemi ile göndermekteydi.
Bu yöntem sayesinde ArtNET 2 ile 256 adet evren rahatlıkla kontrol edilmiştir.

ArtNET 3

256 adet evren adedi de, artan RGB sistemler için yeterli gelmemiştir. Bu yüzden yine protokolde bir revizyon ihtiyacı doğmuştur. Bu sefer 2011 yılında ArtNET 3 revizyonu yapılmıştır. Bu revizyonda iki büyük değişiklik yapılmıştır;
1- Evren adreslemesi 8-Bit yerine 15-Bit ile yapılarak toplamda 32.768 evren için adresleme imkanı doğmuştur.
2- “Binding” konsepti ile ArtNET DMX512 dönüştürücü cihazlar 4 porta kadar tek bir IP ile kontrol edilmesi sağlanmıştır.

ArtNET 4

2016 yılında yapılan revizyon ile ArtNET standardı son halini almıştır. ArtNET 4 ile birçok problem çözülerek çok daha etkin bir protokol ortaya çıkmıştır. ArtNET 3 protokolündeki 4 port için bir IP adresi ihtiyacı ArtNET 4 ile 1000 porta kadar çıkarılmıştır. Tabi ki bu rakam pratikte çok tercih edilmemektedir. Genelde ArtNET DMX512 kontrol cihazları maksimum 16 porta kadar kontrol edebilmektedir.

Art-NET 4 protokolünün tam halini buradan indirebilirsiniz.

ArtNET 4 Maksimum Evren Adedi Nedir?

ArtNET 4 ile teorik olarak 32.768 adet evren adreslemesi yapabilmekteyiz. Ancak bu değerler pratik uygulamada pek mümkün olmamaktadır. Çünkü endüstriyel uygulamalarda kullandığımız kontrol bilgisayarlarının ethernet kartları genellikle 1000BaseT desteklemektedir. 1000BaseT hızında ağ haberleşmesi yapan bir bilgisayarın iletişim hızı 1000Mbps olmaktadır. Ancak bu 1000Mbps hızı sadece verilerin iletildiği bir hız olmamaktadır. Çünkü ethernet ağının çalışabilmesi için UDP veya TCP dışında da birçok protokolün çalışması gerekmektedir. Bazı protokollerin sorgu atması ve bu sorgulara verilecek cevapları beklemesi gibi süreler göz önüne alındığında, pratikte 1000BaseT (Gigabit Ethernet) ethernet hattından veri iletimi için kullanılabilecek hız değeri 500Mbps olmaktadır. Aynı durum 100BaseT (Fast Ethernet) ethernet hatları için de geçerli olmakla birlikte bu ethernet hattından alabileceğimiz veri iletim hızını 50Mbps olarak hesaplamaktayız.

Teoride ArtNET 4 ile 32.768 adet evren adreslemesi yapabilsek de pratik uygulamada bunun pek mümkün olmadığını şu şekilde hesaplayabiliriz;
30fps hızında çalışan bir sistem için 32.768 evren demek 32.768 x 512 x 30 = 3840Mbps hızında bir ethernet ağına ihtiyaç duymak demektir. Bu noktada 1000BaseT bir ethernet ağ hızı bu kadar veriyi göndermeye yetmemektedir. Bundan dolayı 32.768 evren adreslemesi pratikte mümkün olmamaktadır.

Ağ hızının yanında, bilgisayar üzerinde koşacak kontrol yazılımının da saniyede bu kadar veriyi işleyebilmesi gerekmektedir. Böyle büyük bir verinin bu kadar hızlı işlenebilmesi için çok yüksek performanslı grafik ekran kartlarına ihtiyaç duyulmaktadır.

Yukarıdaki sebeplerden ötürü genellikle ArtNET kontrol yazılımlarının maksimum kontrol edebileceği evren sayısı 2048 ile sınırlı olmaktadır. 2048 evrenlik bir sistemin de veri iletişim hızı 240Mbps olmaktadır ki Gigabit Ethernet kartına sahip bir bilgisayar ile bu veriler kolaylıkla ağ üzerinden dağıtılabilmektedir.

OPUS

AIMTECH olarak 10 yılı aşkın bir süredir Cephe Aydınlatma sistemleri için armatür üretimlerinin yanında ArtNET DMX512 kontrolcü üretimleri de yapmaktayız. OPUS ismini verdiğimiz bu kontrol serimizde 4, 8 ve 16 portlu olmak üzere 3 adet standart ArtNET DMX512 kontrolcümüz bulunmaktadır.

OPUS 16 Art-NET DMX Kontrolcüsü